KARSTİK ŞEKİLLER
Kalker (Kireç taşı) ,Kaya tuzu, Jips, gibi suda kolay eriyebilen
kayaçların bulunduğu arazilere Karstik Arazi denir. Bu kayaçların
arasında bulunan yeraltı sularına karstik sular denir. Bu suların
karstik kayaçları şekillendirmesiyle oluşan coğrafi şekillere karstik
şekiller denir.
Karstik şekiller, karstik kayaçların sular tarafından çözünmesi ve
çözünen maddelerin birikmesi şeklinde iki yolla oluşur.
Karstik şekillerin oluşabilmesi için
—Arazideki eriyebilen kayaçların fazla ve uygun kalınlıkta olması
—Sıcaklığın ve nemin fazla
olması
KARSTİK AŞINIM ŞEKİLLERİ
Lapya
Karstik aşınım
şekillerinin en küçük ve en yaygın olanıdır. Daha çok eğimli araziler üzerinde oluşur. Küçük çaplı yarıklar ve
kanalcıklar şeklinde bir görünüme sahiptir. Akdeniz Bölgesi'nde özellikle
Taşeli platosunda ve Bolkar, Aladağlar ile Gidengelmez dağları çevresinde bu
örneklere sıkça rastlanır
Dolin
Kalkerli sahalarda çözünmeyle oluşan kapalı veya yarı açık küçük
çanaklardır.
Uvala
Dolinlerden daha büyük zamanla dolinlerin birleşmesiyle
oluşan karstik çanaklarıdır.
Polye:
Uvalaların birleşmesiyle
meydana gelen ve çapları birkaç yüz metre ile birkaç kilometreyi bulan en
büyük karstik aşınım şekilleridir
Muğla ,Tefenni , Acıpayam
,Korkuteli ,Kestel ,Elmalı,
Obruk
Yeraltındaki mağara
tavanlarının çökmesi sonucu oluşur. Bunlar dik yamaçlı baca ve kuyu şeklindeki
derin çukurlardır. Çapları birkaç yüz metre, derinliği ise 100 metreyi bulur
Mağara
Kalkerli
arazilerde çatlaklar boyunca yeraltına sızan suların oluşturduğu büyük
boşluklara mağara denir. Mağaralarla SPELEOLOJİ adı verilen bilim
dalı uğraşır. Damlataş, Düden, İnsuyu, ,Karain, Ballıca, Karaca
Düden
Yeryüzündeki
suları yer altına gönderen ya da yer altındaki suları yer üstüne çıkaran
deliklerdir.
KARSTİK BİRİKİM ŞEKİLLERİ
Karstik suların içinde
kalsiyum bikarbonat bulunur. Suyun içerisinde eriyik halde bulunan CO2 ‘in
uçması ile su içerisinde bulunan kalsiyum karbonat çökelir ve karstik
birikim şekilleri oluşur
Traverten
Karstik suların yeryüzüne
çıktıkları yerlerde, eğimli sahalarda, suların içindeki çözünmüş minerallerin basamaklar
halinde çökelmesiyle(kalsiyum karbonat) oluşan birikim şekilleridir. Pamukkale
travertenleri
Sarkıt –Dikit - Sütun
Karstik mağaraların tavanından
sızan suların içindeki CACO3 ‘ın, tavanında birikmesiyle sarkıt,
damlayan suların tabanda birikmesiyle dikit, sarkıt ve dikitlerin
zamanla büyüyerek birleşmesiyle sütunlar oluşur.
